Description

In deze inaugurale HICO-lezing komt professor Marc De Kesel (Radboud Universiteit, Nijmegen) spreken over de kwestie van het realisme in de moderne kunst. Na de lezing is er tijd voor een bescheiden receptie, u vrijgevig aangeboden door het HICO onderzoekscentrum.

— Abstract

De beeldende kunst dankt haar moderniteit aan de crisis waarin ze halverwege de negentiende eeuw terechtkwam. Gustave Courbets oproep tot realisme zette vraagtekens bij het fundament van de kunst van zijn tijd. Het onvermogen van de reeks '-ismen' die Courbets oproep van antwoord trachtten te voorzien, wees op een crisis, niet alleen in de kunst, maar in de toen opkomende niet-artistieke beeldcultuur in het algemeen. Het legde meer bepaald de crisis bloot van het representatieparadigma dat sinds de Renaissance onze beeldcultuur beheerst.

Moet kunst die crisis oplossen? Precies niet, zo luidt de stelling die Marc De Kesel in zijn lezing verdedigt. Niet dat de moderne kunst dat niet geprobeerd heeft. Denk aan Kandinsky’s Über das Geistige in der Kunst en de duizend en een andere momenten waarin de moderne kunst gestoeid heeft (en nog steeds stoeit) met het spirituele. Kunst en religie zoeken elkaar graag op om met de crisis van de andere de eigen crisis te verdonkeremanen. Moderne kunst echter is het grootst waar zij haar crisis juist affirmatief tot uitgangspunt neemt. Daarin vervult het ze ook het best haar realisme-eis, want op die manier etaleert ze tegelijk de kritieke contouren van de realisme-pretenties waarin onze hele laatmoderne cultuur baadt.