Event: Atelierreeks Sociaal-Ruimtelijke Scenario's voor zorg

Registration via https://event.ugent.be/registration/ateliers from 29-04-2024 14:35 until 20-09-2024 12:00

Description

ATELIERREEKS

SOCIAAL-RUIMTELIJKE SCENARIO’S VOOR ZORG

 

1 ZORGLANDSCHAP – VOORBIJ DE ORDE VAN DE DAG, EEN BLIK OVER DE MUUR | 2 BUURT – MAKELEN MET ZORG EN RUIMTE VOORBIJ DE VERKAVELING | 3 DOMEIN – BLIJVEN VERBEELDEN VAN DE EIGEN WERKING EN HET PATRIMONIUM | 4 GEBOUW – DE GESTALTE VAN HET ZORGPARADIGMA | 5 WOON- EN LEEFRUIMTE – DE INRICHTING EN UITBOUW VAN DE NIEUWE INSTITUTIONELE WERKING

 

De atelierreeks focust op een diepgaande terreinverkenning van sociaal-ruimtelijke opgaven in het zorglandschap.

In het huidige tijdsgewricht heeft het streven naar de- institutionalisering een hernieuwde impuls gekregen via de inzet op vermaatschappelijking in de diverse zorgwerkvelden.

 

De centrale vraag in de atelierreeks is hoe we omstandigheden kunnen creëren waarin ook niet-aaibare burgers tot hun recht en tot initiatief kunnen komen. Deze kwestie stelt bijzondere uitdagingen aan het institutioneel landschap en het bestaande patrimonium.

 

Nieuwe architectuur- en herontwikkelingsprojecten kunnen bestaande voorzieningen een nieuw elan geven. Deze tendens omvat tegelijk het risico dat nieuwe en zelfs trendy architectuur niet meer is dan een opsmukoperatie van verouderde opvattingen in de zorg. Het ruimtelijk karkas van het hospitaalmodel is historisch gezien nog steeds dominant

en werkt in wisselwerking met zorgparadigma’s die autonomie en bewegingsvrijheid inperken voor een diversiteit van mensen. Een proces van de-institutionalisering kan er tegelijk in bestaan om geïsoleerde zorgomgevingen te transformeren naar een woon- en leefomgeving die een zekere va-et-viens mogelijk maakt. Het de-institutionaliseringsproces vraagt in dit geval zowel een herijking van de ruimtelijke configuratie als van het pedagogisch regime.

 

De reeks ateliers richt zich zowel tot opdrachtgevers in de zorg als architecten/stedenbouwkundigen. Elk van de ateliers gaat dieper in op vragen en uitdagingen die bij de herontwikkeling van woon- en leefomgevingen in de zorg aan bod komen, in relatie tot de diverse schaalniveaus waarvoor verschillende ontwerpexpertise van tel is.

Register Option Description Location When? Cost in EUR Available Seats

ZORGLANDSCHAP – VOORBIJ DE ORDE VAN DE DAG, EEN BLIK OVER DE MUUR

Het eerste schaalniveau overstijgt het singuliere project of de individuele campus. Zorgvoorzieningen bestaan niet op zich, maar zijn deel van een breder netwerk aan voorzieningen.

Tussen de verschillende voorzieningen kunnen samenwerkingen worden opgezet. Spreiding, schaalvergroting en groepering maken optimalisatie mogelijk, ook gezien de collectiviteit een meerwaarde kan betekenen. Er kan worden beslist om zich te specialiseren of te profileren.

De profilering biedt zeker kansen, maar een al te rigide specialisatie van de voorziening houdt ook risico’s in. Er bestaat immers de kans dat afgelijnde zorgprofielen leiden tot een homogene samenstelling van bewonersgroepen

en bijgevolg tot strikt monofunctionele zorg-, leef- en woonomgevingen. Het gevaar bestaat dat dergelijk eenzijdig bedachte omgevingen meer stigmatiserend dan ontvoogdend werken, en het de-institutionaliseringsproces dus eerder in de weg staan dan het te bevorderen.

Voor elk nieuw project is het van belang om op lange termijn vooruit te denken en plannen, voorbij de orde van de dag. Nieuwe projecten houden voor zorgaanbieders vaak meervoudige uitdagingen in, variërend van financiële

overwegingen tot kwaliteit van de zorg en ondersteuning blijven garanderen. Tegelijk blikken nieuwe projecten vooruit en en dienen deze te anticiperen op hoe woon- en leefomgevingen er binnen 30-40 jaar zullen uitzien. Infrastructuur en gebouwen zijn niet elastisch; ze blijven lange tijd bestaan en moeten dus anticiperen op een toekomst die nog in volle ontwikkeling is.

Binnen een langetermijnperspectief geldt tenslotte het principe ‘het is nooit te laat’. Zelfs wanneer er eerder nieuwe architectuur- en herontwikkelingsprojecten zijn gerealiseerd, dan nog volgen in de nabije of verre toekomst nieuwe projecten omdat de instelling in een ruimer zorgconsortium is ingebed dat ook op andere plekken aan de slag is of gaat.

locatie: Neckarstraat - 8820 Torhout

29-05-2024 13:00 - 17:00

0.00

Atelier 1: ik neem ook deel aan de RECEPTIE

Torhout

29-05-2024 17:00 - 18:00

0.00

Register Option Description Location When? Cost in EUR Available Seats

BUURT – MAKELEN MET ZORG EN RUIMTE VOORBIJ DE KAVEL

Een tweede sociaal-ruimtelijke opgave bestaat er uit om de voorziening niet langer te beschouwen als een eiland, maar

in te bedden in de directe omgeving waarin het is gelegen: de buurt. Als organisatie kan de instelling op zoek gaan naar partners en maatschappelijke actoren om een samenwerking op te zetten.

Dit zijn in de eerste plaats partnerinstellingen waartussen mobiliteit en samenwerking kan worden georganiseerd bijvoorbeeld door bepaalde voorzieningen te delen. Het betrekken van de directe omgeving kan ook een eerste aanleiding zijn om buiten het strikt institutionele kader in de buurt van de instelling verankering te zoeken en een breder zorgnetwerk uit te bouwen als woon- en leefomgeving. Het is hierbij enerzijds van cruciaal belang om inzicht te krijgen in mogelijke partners en potentiële samenwerkingsverbanden, en anderzijds ook werk te maken van een ruimtelijk onderzoek.

 

Hoe leren we elkaar kennen en gaan we/blijven we praten met elkaar? Op welke manier kunnen we samen zorg realiseren en welke rol kan iedereen hierin spelen? Welke voorzieningen buiten de instelling maken deel van het netwerk? Hoe kunnen het nodige draagvlak voor de gewenste veranderingen scheppen? Hoe wordt de omgeving in de nabijheid van

de voorziening in de werking betrokken? Welke diensten kunnen worden aangesproken? Wat is de rol van het publieke domein, tuinen en parken, de gemeente of de stad, bepaalde publieke diensten? Op welke manier kan er mobiliteit worden georganiseerd?

FPPW, Henri Dunantlaan 2, 9000 Gent – leslokaal 3.3

17-05-2024 09:00 - 13:00

0.00

Atelier 2: ik neem ook deel aan de LUNCH

Gent

17-05-2024 12:00 - 13:00

0.00

Register Option Description Location When? Cost in EUR Available Seats

DOMEIN – BLIJVEN VERBEELDEN VAN DE EIGEN WERKING EN PATRIMONIUM

Nieuwe projecten ontstaan doorgaans uit onvrede met de bestaande toestand die niet langer lijkt te corresponderen met nieuwe verwachtingen en noden. Even vaak zijn de beschikbare middelen beperkt en investeringen moeten renderen. Een nieuw gebouw kan nooit alle wensen en verwachtingen inlossen en dus moet ook goed worden geëvalueerd wat het nieuwe project in de bestaande situatie moet teweegbrengen.

De derde sociaal-ruimtelijke opgave bestaat erin om de potenties en gebreken van het bestaande in kaart te brengen, het bestaande terrein maar ook bestaande patrimonium.

Daarom wordt best een dialoog gestart waarbij de onbevangen blik van een deskundige buitenstaander wordt verbonden

met intieme, en lokaal verankerde kennis van gebruikers en bewoners.

 

Hoe wordt de site optimaal ontwikkeld zodat de grenzen vervagen?, wat wordt waar geplaatst?, welke herschikkingen zijn mogelijk, nodig, wenselijk?, wat is haalbaar?, welke gebouwen moeten blijven en kunnen op termijn beter verdwijnen?, welke lokalen of delen van het terrein kunnen we openstellen?, hoe verschillende werelden in contact brengen met elkaar?, hoe het domein beter toegankelijk maken?,

wat hebben we en hoe kunnen we dat herontwikkelen en herprogrammeren?, welke ontwikkeling is denkbaar op korte, middellange en lange termijn?, welke fasering is denkbaar? hoe stel je het best een projectdefinitie op?

vzw De Korenbloem, Pieter de Conincklaan 12, 8500 Kortrijk

05-09-2024 13:30 - 17:00

0.00

Atelier 3: ik neem ook deel aan de RECEPTIE

Kortrijk

05-09-2024 17:00 - 18:00

0.00

Register Option Description Location When? Cost in EUR Available Seats

GEBOUW – DE GESTALTE VAN HET ZORGPARADIGMA

Een vierde etape bestaat erin het nieuwe project te concretiseren. Een nieuw project kan een ijkpunt betekenen in het nieuwe verhaal dat wordt uitgetekend en kan zo de gekoesterde ambities en verwachtingen verder uitdragen. Er wordt in deze stap best grondig nagedacht over de richting die men wil uitgaan en de manier waarop het gebouw aan deze nieuwe richting gestalte kan geven. Dit vraagt om voldoende kritische zin en uitwerken van een breed gedragen, maar ambitieuze visie.

Wat is de huidige werking en welke transitie wil men teweegbrengen? Waarin falen de bestaande voorzieningen en op welke manier wil men een correctie doorvoeren? Hoe kan beter op de noden en aspiraties van het personeel, bewoners, bezoekers worden geanticipeerd? Op welke manier kunnen abstracte ideeën van openheid, gastvrijheid en ontvangst concreet gestalte krijgen? Hoe kan een meer geschakeerd van zorgrelaties worden gearticuleerd en in de nabije of verdere toekomst ruimtelijk ondersteund? Hoe kan het beoogde zorgprogramma worden vertaald naar het gebouw?

Atelier Bouwmeester, Galerij Ravenstein 54-59, 1000 Brussel

11-09-2024 10:00 - 17:00

0.00

Atelier 4: ik neem ook deel aan de LUNCH

Brussel

11-09-2024 12:00 - 13:00

0.00

Atelier 4: ik neem ook deel aan de RECEPTIE

Brussel

11-09-2024 17:00 - 18:00

0.00

Register Option Description Location When? Cost in EUR Available Seats

WOON- EN LEEFRUIMTE – DE INRICHTING EN UITBOUW VAN DE NIEUWE INSTITUTIONELE WERKING

Zorgrelaties zijn a-priori precair, omdat ze zijn gestoeld op inter-afhankelijkheid. Het is nooit gemakkelijk om de juiste balans te vinden tussen het beheersbaar willen maken en het aanvaarden van een berekend risico en onverwachte

wendingen. Wanneer we het de-institutionaliseringsproces een kans willen geven, moet niet alleen rekening worden gehouden met de bevindingen van de professionele zorgverstrekker maar ook de zorgontvanger.

De huidige regelgeving kan in dit verband kritisch worden doorgelicht. Normeringen en technische richtlijnen zijn er doorgaans op gericht om het welzijn en de gezondheid van zorgbehoevende te bevorderen, maar ook om veiligheid te garanderen, het gevaar in te perken en de controle te verhogen. In zorginstellingen kunnen normen en technische eisen het effect zijn van heersende zorgparadigma’s en onverhoeds leiden tot stigmatisering.

Op welke manier kan door de architectuur en inrichting de verschillende zorgrelaties worden ondersteund?, hoe kunnen individuen, groepen, het zorgpersoneel zich de beschikbare ruimte toe-eigenen?, hoe kan de vraag naar veiligheid worden gecombineerd met een idee van zelfbeschikking en vrijheid?, wat is hierbij de functie van de architectuur (deuren, sloten, afsluitingen, de inrichting van het terrein, het meubilair) en wat is hun effect?, hoe organiseer je het leven in een organisatie (gaande van badkamer, zorg, onthaal, bureaus voor personeel, balustrade vormgeven als lambrisering, was- en eetkarren, etc.)?, wat is het vermogen van de nieuwe architectuur indien de professionele omkadering op ingesleten gedragspatronen verderbouwt?, op welke manier kunnen inrichting en een vernieuwde werking beter op elkaar worden afgestemd?

Atelier Bouwmeester, Galerij Ravenstein 54-59, 1000 Brussel

25-09-2024 09:00 - 13:00

0.00

Atelier 5: ik neem ook deel aan de LUNCH

Brussel

25-09-2024 13:00 - 14:00

0.00